Minder verbruik, meer sfeer: zo kies je met zekerheid tussen gloeilamp en ledlamp

Twijfel je tussen gloeilamp en ledlamp? Hier lees je helder wat het scheelt in verbruik, sfeer en levensduur, hoe je slim kiest op lumen (niet watt), kleurtemperatuur en CRI, en welke dimmers wél werken. Met concrete besparingen en snelle checks per ruimte ontdek je waarom led meestal de slimme, veilige en comfortabele keuze is.

Gloeilamp VS ledlamp: de belangrijkste verschillen

Onderstaande tabel laat in één oogopslag de belangrijkste verschillen tussen gloeilampen en ledlampen zien, met focus op energieverbruik, lichtopbrengst, levensduur, warmte/veiligheid en milieu-impact.

Conclusie: ledlampen leveren dezelfde lichtopbrengst met veel minder energie, gaan aanzienlijk langer mee, worden minder heet en hebben bij juiste recycling de laagste milieu-impact.

Als je twijfelt tussen een gloeilamp of ledlamp, draait het vooral om efficiëntie, levensduur en lichtkwaliteit. Een gloeilamp verbruikt veel stroom en zet het grootste deel om in warmte, terwijl een ledlamp met veel minder watt evenveel of meer licht (lumen) geeft. Vergelijken doe je dus op lumen, niet op watt: een led van 6-8 watt kan een gloeilamp van 40-60 watt vervangen. Qua levensduur gaat een gloeilamp gemiddeld 1.000 uur mee, een ledlamp vaak 15.000 tot 50.000 uur, waardoor je minder vaak hoeft te vervangen en op termijn duidelijk minder betaalt. Gloeilampen worden heet en zijn daardoor minder veilig en minder zuinig, leds blijven koeler en zijn daardoor efficiënter en veiliger in gebruik.

Op lichtkwaliteit scoren gloeilampen van nature warm en met een perfecte kleurweergave (CRI 100), maar moderne leds bieden warm wit (2700K), extra warm opties voor sfeer en een hoge CRI (80-95) zonder merkbare flikkering bij goede kwaliteit. Let wel: niet elke ledlamp is dimbaar en je hebt soms een passende dimmer nodig, terwijl gloeilampen altijd soepel dimmen. Leds geven gericht licht en passen daardoor goed in armaturen waar je licht wilt sturen, gloeilampen stralen rondom. Door de lagere energiekosten, langere levensduur en EU-uitfasering van gloeilampen is de keuze ledlamp vs gloeilamp in de meeste situaties simpel: kies led, zeker als je structureel wilt besparen.

Energieverbruik en lichtopbrengst (lumen VS watt)

Bij de keuze tussen gloeilamp en ledlamp vergelijk je niet op watt, maar op lumen. Watt geeft aan hoeveel stroom een lamp verbruikt, lumen hoeveel licht je krijgt. Een gloeilamp levert grofweg 10-15 lumen per watt, een ledlamp vaak 80-120 lumen per watt of meer. Concreet: het licht van een 60W gloeilamp (circa 700-800 lumen) haal je met een ledlamp van ongeveer 8-10W.

Zo bespaar je direct energie zonder in te leveren op helderheid. Let ook op de stralingshoek: een led met gerichte bundel kan in de praktijk helderder aanvoelen dan een gloeilamp die rondom straalt. Check daarom het lumengetal op de verpakking en kies het wattage pas daarna. Zo maak je een eerlijke vergelijking en verlaag je je stroomkosten structureel.

Levensduur, warmte en veiligheid

Een gloeilamp haalt gemiddeld rond 1.000 branduren; een ledlamp 15.000 tot 50.000 uur, waardoor je veel minder vaak hoeft te vervangen en storingen beperkt blijven. Gloeilampen zetten het grootste deel van de energie om in warmte en worden aan de buitenkant erg heet, met risico op brandwonden en een hogere kans op hittestress in armaturen. Leds blijven aan de kap koeler en verkleinen zo het brandrisico, al moet de warmte wel via de behuizing weg kunnen; kies daarom een led die geschikt is voor gesloten armaturen als je die gebruikt.

Qua veiligheid is een ledlamp vaak robuuster (kunststof kap), en zonder kwik. Let nog op compatibiliteit met dimmers en kies kwaliteitsdrivers om flikkeren, zoemen en oververhitting te voorkomen.

Milieu-impact en afvalverwerking

Bij de milieu-impact van gloeilamp vs ledlamp telt vooral wat er tijdens het gebruik gebeurt: een gloeilamp verbruikt veel meer stroom en veroorzaakt daardoor over de hele levensduur een beduidend hogere CO2-uitstoot. Een ledlamp is tot zo’n 85-90% efficiënter en gaat veel langer mee, waardoor je minder productie, transport en vervangingen nodig hebt. Materiaaltechnisch is een gloeilamp eenvoudiger (glas en metaal) en bevat die geen gevaarlijke stoffen, maar door het hoge energieverbruik weegt dat voordeel niet op tegen de totale voetafdruk.

Afvalverwerking is anders: gloeilampen horen bij het restafval en niet in de glasbak. Ledlampen bevatten elektronica en moeten als e-waste worden ingezameld; lever ze gratis in bij een inzamelpunt in de winkel of de milieustraat, zodat metalen, glas en kunststoffen netjes gerecycled worden.

[TIP] Tip: Kies 800 lumen ledlamp i.p.v. 60W gloeilamp.

Lichtkwaliteit: kleurtemperatuur, CRI en dimmen

Lichtkwaliteit bepaalt hoe prettig je ruimte aanvoelt en hoe natuurgetrouw kleuren overkomen. Kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in Kelvin: rond 2200-2400K voelt extra warm en sfeervol, 2700K is het klassieke gloeilampgevoel, 3000K oogt iets frisser en 4000K of hoger is koeler en functioneel. Bij gloeilampen wordt het licht automatisch warmer zodra je dimt; met leds kan dat ook als je kiest voor “warm dim” of “dim to warm” (bijv. 2700-1800K). De CRI (kleurweergave-index) geeft aan hoe goed kleuren worden weergegeven op een schaal tot 100.

Een gloeilamp zit praktisch op 100, goede ledlampen halen CRI 80+ en premium varianten 90-95, wat vooral roodtinten en huidkleuren ten goede komt. Wil je kunnen dimmen, kies dan expliciet een dimbare led en let op de compatibiliteit met je dimmer: fase-afsnijding (trailing-edge) werkt vaak beter dan oudere fase-aansnijding dimmers, en sommige lampen hebben een minimumlast nodig. Verwacht met leds meestal geen 0-100% bereik; kwalitatieve modellen dimmen soepel en zonder flikkeren of zoemen als je de juiste combinatie kiest.

Sfeer en kleurtemperatuur (kelvin)

De kleurtemperatuur van je lamp bepaalt direct de sfeer in je ruimte. Extra warm wit rond 1800-2200K voelt intiem, vergelijkbaar met kaarslicht of een laag gedimde gloeilamp. 2700K geeft het klassieke, gezellige gloeilampgevoel voor woonkamers en slaapkamers. 3000K oogt iets frisser en past goed in keukens of hal, terwijl 4000K koeler en functioneler is voor werkplekken of badkamers. Daglichtwit rond 6500K is zeer helder en alleen wenselijk als je maximale concentratie of kleurneutraliteit zoekt.

Een gloeilamp wordt vanzelf warmer als je dimt; met leds kan dat ook als je kiest voor “warm dim” (bij dimmen van 2700K naar circa 1800K) of voor “tunable white” waarmee je het Kelvinbereik handmatig instelt. Check altijd het Kelvingetal op de verpakking om de gewenste sfeer consistent te krijgen.

Kleurweergave (CRI) en flikkering

De CRI (Color Rendering Index) geeft aan hoe natuurgetrouw kleuren lijken onder een lamp, op een schaal van 0 tot 100. Een gloeilamp scoort praktisch 100, waardoor huidtinten en roodtinten warm en echt ogen. Bij ledlampen is CRI 80 gangbaar en prima voor alledaags gebruik, maar kies CRI 90+ als je kritisch bent op kleur, bijvoorbeeld in de keuken, bij kunst of voor fotografie. Let waar mogelijk ook op R9, de score voor diepe roodtinten.

Flikkering ontstaat bij leds door de elektronica (driver) en kan variëren van subtiel tot storend, met vermoeide ogen of banding op video als gevolg. Zoek daarom “flicker-free” of “low flicker”, gebruik een geschikte dimmer (vaak fase-afsnijding) en test desnoods met slowmotion op je telefoon: zie je strepen, dan flikkert de lamp merkbaar.

Dimbaarheid en compatibiliteit met dimmers

Niet elke ledlamp is dimbaar, dus check altijd het dimbaar-icoon en de specificaties. In tegenstelling tot gloeilampen, die vrijwel altijd soepel dimmen, zijn leds gevoelig voor het type dimmer. Moderne ledlampen werken meestal het best met fase-afsnijding (trailing-edge) in plaats van oudere fase-aansnijding dimmers. Let op het minimale en maximale vermogen van de dimmer; bij te weinig belasting kun je flikkeren, zoemen of een beperkte dimrange krijgen.

Sommige leds hebben een bypass of led-compatibele dimmer nodig om helemaal stabiel te dimmen. Verwacht zelden 0-100% bereik; 10-100% of 5-95% is realistischer. Wil je extra sfeer, kies dan “warm dim” leds die warmer kleuren bij dimmen. Alternatief kun je gaan voor slimme lampen of inbouwdimmers met app-sturing voor betere compatibiliteit en fijnafstemming.

[TIP] Tip: Vervang gloeilamp door LED 2700K, CRI>90; controleer dimmercompatibiliteit.

Kosten nu en later: wat betaal je echt?

Bij de keuze gloeilamp vs ledlamp draait de prijs niet alleen om wat je nu in de winkel betaalt, maar vooral om totale gebruikskosten. Een gloeilamp is goedkoop in aanschaf maar slurpt stroom en gaat kort mee, terwijl een ledlamp iets duurder is maar jarenlang brandt tegen veel lagere energiekosten. Rekenvoorbeeld: het licht van een 60W gloeilamp vervang je met ongeveer 8W led. Brandt je lamp gemiddeld 3 uur per dag, dan verbruikt de gloeilamp circa 65,7 kWh per jaar en de ledlamp 8,8 kWh.

Bij 0,30 per kWh betaal je ongeveer 19,70 per jaar voor de gloeilamp en 2,60 voor de led; je bespaart dus ruim 17 per lamp per jaar. Tel daar vervangingen bij op: een gloeilamp van circa 1.000 uur moet je bijna jaarlijks wisselen, een led gaat 15.000-50.000 uur mee. Zelfs met een aanschafprijs van 4-8 heb je je led meestal binnen enkele maanden terugverdiend, waarna je elk jaar blijft besparen op energie en vervangkosten.

Aanschafprijs VS totale gebruikskosten

De aanschafprijs van een gloeilamp lijkt aantrekkelijk, vaak 1-2, terwijl een ledlamp 4-8 kost. Maar wat je echt betaalt zit in de totale gebruikskosten: stroomverbruik plus vervangingen. Neem het klassieke 60W gloeilamp-equivalent: met een led van circa 8W krijg je hetzelfde licht. Brandt je lamp 3 uur per dag, dan verbruikt de gloeilamp ongeveer 65,7 kWh per jaar en de led 8,8 kWh.

Bij 0,30/kWh is dat zo’n 19,70 versus 2,60 per jaar. Je bespaart dus ruim 17 per lamp per jaar, los van het feit dat een gloeilamp na circa 1.000 uur vervangen moet worden en een led 15.000-50.000 uur meegaat. Daardoor verdien je de hogere aanschafprijs van led meestal binnen enkele maanden terug.

Jaarlijkse besparing: ledlamp VS gloeilamp

De jaarlijkse besparing zit vooral in het lagere verbruik van leds. Vervang je een 60W gloeilamp door een led van circa 8W en brandt die gemiddeld 3 uur per dag, dan bespaar je ongeveer 57 kWh per jaar. Bij een stroomprijs van 0,30 per kWh is dat zo’n 17 per lamp, elk jaar opnieuw. Stijgt de prijs naar 0,40, dan loopt de besparing richting 23.

Brand je lampen vaker dan 3 uur per dag of vervang je zwaardere gloeilampen (bijvoorbeeld 75W of 100W), dan groeit het voordeel nog sneller. Heb je tien van dit soort lampen in huis, dan praat je al gauw over honderden kilowatturen én tientallen euro’s per jaar, bovenop minder vervangingskosten dankzij de veel langere levensduur van leds.

Energielabels en uitfasering van gloeilampen in de EU

In de EU zijn gewone gloeilampen al jaren uitgefaseerd vanwege hun lage efficiëntie; je komt ze alleen nog tegen als speciaal- of decoratieproducten. Het energielabel is in 2021 teruggeschaald naar A-G, zonder plusjes, zodat je eerlijker kunt vergelijken. Op het label zie je het stroomverbruik in kWh per 1.000 uur en het aantal lumen; zo check je direct hoeveel licht je krijgt voor je energie.

De meeste moderne ledlampen vallen momenteel in de klassen C-E, terwijl A is gereserveerd voor de beste, toekomstgerichte modellen. Via de QR-code kom je in de Europese productdatabase (EPREL) met extra info zoals levensduur en dimbaarheid. Kies je een hogere labelklasse met hetzelfde aantal lumen, dan dalen je energiekosten jaar na jaar, iets wat bij gloeilampen simpelweg niet haalbaar was.

[TIP] Tip: Vervang vaak gebruikte gloeilampen eerst; LED bespaart direct energie en geld.

Hoe kies je tussen gloeilamp of ledlamp in jouw situatie

Twijfel je tussen een gloeilamp of ledlamp? Met deze puntsgewijze gids kies je snel wat in jouw situatie het beste werkt, per ruimte en toepassing.

• Checklist: fitting, vorm, lumen en kleurtemperatuur – Begin bij het armatuur: bepaal de fitting (E27, E14, GU10) en de vorm (kaars, globe, spot). Kies helderheid op lumen in plaats van watt. Bepaal de sfeer: 2200-2700K is warm en gezellig, 3000-4000K frisser en functioneel; wil je het klassieke gloeilampgevoel bij dimmen, ga dan voor “warm-dim” led. Let op kleurweergave: CRI 80 is prima, CRI 90+ is beter voor keuken, kunst of fotografie. Stem de stralingshoek af op de taak: spot (±15-40°) gericht, plafondlamp breder (100°).
• Toepassingen: sfeer in huis, werklicht en buiten – Voor sfeerverlichting in woonruimtes is een led filamentlamp (2700K of warm-dim) een energiezuinig alternatief voor de gloeilamp met dezelfde look. Voor werklicht (koken, bureau, hobby) kies je 3000-4000K, hoge CRI (90+), en voldoende lumen met een brede bundel. Buiten en in de badkamer let je op IP-waarde (minstens IP44, bij blootstelling aan regen IP65) en kies je een led die geschikt is voor gesloten armaturen en warmte goed kan afvoeren.
• Veelgemaakte fouten en snelle checks – Vergelijk niet op watt maar op lumen; controleer of de lamp dimbaar is én of je dimmer led-compatibel is (liefst fase-afsnijding) om flikkeren of zoemen te voorkomen. Test de kleurtemperatuur in de ruimte om te voorkomen dat het licht te koel of te geel oogt. Check energielabel en garantie, en vermijd leds die niet geschikt zijn voor gesloten armaturen. Een gloeilamp is nog alleen zinvol voor zeer specifieke sfeer of kortstondig gebruik wanneer je dimmer/armatuur (nog) geen led ondersteunt.

Kort gezegd: led past in veruit de meeste situaties en bespaart energie, met meer opties voor lichtkwaliteit. Gebruik de checklist hierboven om snel de juiste keuze te maken en miskopen te voorkomen.

Checklist: fitting, vorm, lumen en kleurtemperatuur

Begin met de fitting zodat je lamp past: E27 is groot schroefdraad, E14 klein en GU10 is een spot met bajonet-achtige pootjes. Kies daarna de vorm die bij je armatuur en lichteffect past: een klassieke A60 voor algemene verlichting, een kaars voor open armaturen, een spot voor gerichte bundels of een globe voor zichtbare lampen. Vergelijk op lumen, niet op watt: circa 400-500 lumen vervangt een 40W gloeilamp, 700-800 lumen een 60W, en 1000+ lumen 75-100W.

Bepaal de kleurtemperatuur in Kelvin voor de sfeer: 2200-2700K is warm en gezellig, 3000K iets frisser en 4000K koeler en functioneel. Check de verpakking op fitting, lumen en K-waarde om zeker te zijn van de juiste match.

Toepassingen: sfeer in huis, werklicht en buiten

Voor sfeer in huis kies je warm wit licht van 2200-2700K; dat voelt ontspannen in woonkamer en slaapkamer. Een led met “warm dim” geeft extra gezelligheid bij het terugschakelen in de avond. Voor werklicht in keuken, bureau of hobbyruimte is 3000-4000K prettiger omdat details scherper ogen; ga waar mogelijk voor CRI 90+ zodat kleuren van voedsel, stoffen en verf kloppen. Richt spots met een smalle bundel op werkbladen, gebruik breder licht voor algemene verlichting.

Buiten speelt bescherming mee: neem minimaal IP44 in een overkapping en IP65 als armaturen open aan regen en stof blootstaan. 2700K geeft een zachte gevelgloed, 4000K is functioneler voor paden en veiligheid. Check tenslotte dimmercompatibiliteit en of de lamp geschikt is voor gesloten armaturen.

Veelgemaakte fouten en snelle checks

De grootste misstap is op watt kiezen in plaats van op lumen; check altijd eerst het lumengetal voor de juiste helderheid. Vergeet ook de fitting niet (E27, E14, GU10 of GU5.3) en stem de kleurtemperatuur af op de sfeer die je wilt (bijv. 2700K voor warm, 4000K voor fris). Kies CRI 90+ waar kleur telt, zoals keuken of aan de eettafel. Wil je dimmen, let dan op het dimbaar-icoon én of je dimmer geschikt is voor led (liefst fase-afsnijding) plus de minimale belasting.

Plaats geen led in een volledig gesloten armatuur zonder “enclosed rated” vermelding. Let op de stralingshoek voor spots, de IP-waarde buiten of in de badkamer, en bij 12V-systemen op een led-geschikte trafo om flikkeren of zoemen te voorkomen.

Veelgestelde vragen over gloeilamp vs ledlamp

Wat is het belangrijkste om te weten over gloeilamp vs ledlamp?

Het grootste verschil: een ledlamp levert meer lumen per watt, gaat 10-25× langer mee, wordt minder heet en is veiliger. Je kiest op lumen en kleurtemperatuur, niet op wattage; gloeilampen worden in de EU uitgefaseerd.

Hoe begin je het beste met gloeilamp vs ledlamp?

Start met de fitting en vorm bepalen, vervolgens het benodigde aantal lumen. Kies kleurtemperatuur (bijv. 2700K voor sfeer), minimaal CRI 80-90. Controleer dimbaarheid en dimmercompatibiliteit. Vervang eerst lampen die veel branden; kies hoog energielabel.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij gloeilamp vs ledlamp?

Fouten: op wattage kiezen i.p.v. lumen, te koele of warme kleurtemperatuur, lage CRI, ongeschikte dimmer waardoor flikkering of zoemen, verkeerde stralingshoek, led in gesloten armatuur zonder geschikte specificatie, en lampen onjuist weggooien.